Xiamen en Zoetermeer, een succesvolle uitwisseling
In de periode van 8 juli t/m 2 augustus 2011 verbleven drie kunstenaars uit Xiamen, Xu Guangpei, Zhou Hong en Wang Xianjun in Zoetermeer. Zij overnachtten in de ’artist in residence’ flat van Terra Art Projects. Het bezoek is onderdeel van de culturele uitwisselingen tussen Xiamen en Zoetermeer. Het is de eerste keer dat Stichting Terra Art Projects het project faciliteert in opdracht van de gemeente Zoetermeer. In aanloop van het project werden een aantal plekken bezocht die typerend zijn voor Nederland en de Nederlandse kunstgeschiedenis, zoals de Zaanse Schans en het van Goghmuseum. De kunstenaars waren erg onder de indruk van de werken van de oude meesters, die zij tot nu toe alleen uit boeken kenden.
De kunstenaars die participeerden waren Xandra Laperre, Jan Knoester, José Krijnen, Karel Lengkeek, Joke Meijer, Tilly Wils, Vera Zegerman, Anita Gaasbeek, Rob de Graaf, Hetty Arens, José Koebrugge, Lydia van Domburg en Jurgen Klaassen.
Zij aan zij werken
Doel van de uitwisseling was om het internationale kunstklimaat van Zoetermeer verder te ontwikkelen en te versterken. Om dit doel te bereiken werd er een intensief programma opgesteld. De drie kunstenaars, waarvan twee schilders en een keramist maakten op een zeer diverse manier kennis met de werkprocessen van Zoetermeerse kunstenaars. De diversiteit van de kunstenaars die waren betrokken bij het project zorgde ervoor dat Chinese kunstenaars met veel verschillende schilder – en tekenstijlen kennismaakten. Zo leerden zij hoe het landschapgenre op diverse manieren kan worden toegepast doormiddel van figuratieve– abstracte – en collagestijlen. Ook het verschil tussen het toepassen van realistische kleuren of juist felle surrealistische kleuren werd goed duidelijk. Ondanks de toenemende participatie van Chinese kunstenaars in de hedendaagse kunstwereld waren veel elementen toch geheel nieuw en het enthousiasme voor het leren van deze onbekende technieken was groot.
Interessant om te zien was het verschil tussen de Zoetermeerse en de Chinese manier van werken. De Chinese kunstenaars werken vaak precies, beheersbaar en serieus (voortvloeiend uit traditionele methoden zoals kalligrafie) terwijl veel moderne schildertechnieken grof (en soms chaotisch) van aard zijn en de werken worden gemaakt in een informele setting. Ook het willen ontdekken van Nederland en zijn typische landschapskenmerken kwamen naar voren. De schilders maakten samen met Joke Meijer een modern Nederlands winterlandschap. Daarnaast liet Tilly Wils hen zien hoe zij pigmenten kunnen mengen. Zelf gebruiken zij verf direct uit de tube.
Een zeer gewaardeerde les werd aangeboden door José Krijnen. Zij leerde de kunstenaars hoe ze de technieken die de oude meesters gebruikten zelf kunnen toepassen. De populariteit van de Hollandse meesters is groot onder Chinese kunstenaars. Hun werk wordt dan ook veel gekopieerd. Toch bleek dat de manier van kopiëren heel anders is dan de oorspronkelijke manier van schilderen. Diverse werken werden gezamenlijk gemaakt. Hierbij werd één schilderij vervaardigd door met meerdere kunstenaars tegelijkertijd te schilderen. Naast technieken en stijlelementen die de Chinese kunstenaars kopieerden van de Zoetermeerse kunstenaars werden bovendien Chinese elementen toegevoegd. Het experiment was voor zowel de Nederlandse als de Chinese kunstenaars een belangrijk onderwerp. Veel van de Zoetermeerse kunstenaars probeerden de techniek van het kalligraferen onder de knie te krijgen. Zij beschouwden het experimenteren hiermee als een ontwikkeling in hun persoonlijke stijl die hun toekomstige werk zal gaan beïnvloeden.
Kennis doorgeven
De uitwisseling zal niet alleen doorwerken in het persoonlijke oeuvre maar ook zal de nieuwverworven en toegevoegde kennis gedeeld worden met Chinese studenten. “In China leren we veel over Russische moderne abstracten en weten we weinig over de moderne en vooral postmoderne Hollandse kunst”, aldus Wang. “Door een uitwisseling als deze kunnen wij onze studenten ook hier over doceren. Nederland is altijd een open land geweest en kunstenaars hebben zich hierdoor volop kunnen ontwikkelen. Door hier meer over te leren krijgen Chinese kunstenaars de kans om een eigen stijl te vinden. We kunnen nieuwe dingen van elkaar leren maar ook hoe we bestaande technieken kunnen verbeteren en verfijnen. Ik hoop dat deze uitwisseling nog jaren verder zal lopen en wanneer ik weer in China ben zal ik op de universiteit een speciaal programma ontwikkelen om alle ervaringen en kennis die we hier hebben opgedaan met de studenten te delen.”
Dat de uitwisseling een succes is bleek ook tijdens de opening van de eindexpositie. De samenwerking tussen de culturen en de processen die zich afspeelden tijdens het werken boeiden de bezoekers zichtbaar. Ook was men zeer enthousiast over de kwaliteit van de kunstwerken.
